Tiêu Chảy Cấp Ở Trẻ Em: Nguyên Nhân, Thời Gian Hồi Phục Và Cách Xử Lý

Theo nghiên cứu, tiêu chảy cấp đứng thứ hai trong số những nguyên nhân gây tử vong ở trẻ nhỏ, chỉ sau nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến tiêu chảy cấp ở trẻ? Bệnh kéo dài bao lâu? Cha mẹ cần làm gì khi con gặp tình trạng này? Hiểu rõ những kiến thức này sẽ giúp trẻ nhanh chóng hồi phục, tránh những biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe.

Nguyên nhân trẻ nhỏ dễ bị tiêu chảy cấp

Nguyên nhân gây tiêu chảy cấp ở trẻ em

Tiêu chảy cấp (hay còn gọi là tiêu chảy cấp tính) là một bệnh truyền nhiễm cấp tính nguy hiểm. Các triệu chứng chính bao gồm đi ngoài phân lỏng nhiều hơn 3 lần/ngày, nôn mửa, mất nước, rối loạn điện giải. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến tử vong. Tiêu chảy cấp thường kéo dài dưới 2 tuần.

Cả người lớn và trẻ em đều có thể mắc tiêu chảy cấp, tuy nhiên tỷ lệ mắc bệnh ở trẻ dưới 2 tuổi thường cao hơn. Vậy tại sao trẻ nhỏ lại dễ bị tiêu chảy cấp?

• Nhiễm trùng đường ruột: Do vi khuẩn xâm nhập vào đường ruột như Salmonella, Campylobacter; ký sinh trùng như Giardia, amip, Cryptosporidia; virus như Rotavirus, Adenovirus, Norovirus; vi khuẩn E.coli… Những tác nhân này có thể tồn tại trong thức ăn ôi thiu, thực phẩm không đảm bảo vệ sinh hoặc môi trường sống kém vệ sinh.
• Nhiễm trùng ngoài đường ruột: Nhiễm trùng hô hấp, nhiễm khuẩn đường tiểu, viêm màng não… cũng có thể là nguyên nhân.
• Sử dụng thuốc kéo dài: Kháng sinh, thuốc nhuận tràng… dùng trong thời gian dài cũng có thể gây tiêu chảy.
• Dị ứng thực phẩm: Sữa bò, trứng, tôm, cá… hoặc chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thiếu chất xơ, ăn quá nhiều đồ tanh, chất béo…
• Nguyên nhân hiếm gặp: Rối loạn hấp thu, tiêu hóa; viêm ruột do hóa trị hoặc xạ trị.
• Vệ sinh kém: Trẻ tiếp xúc với vi khuẩn, virus từ môi trường xung quanh.
• Bệnh lý ngoại khoa: Lồng ruột, viêm ruột thừa cấp, thiếu vitamin, nhiễm độc kim loại nặng.

Nhiều nguyên nhân gây tiêu chảy cấp ở trẻ

Tiêu chảy cấp ở trẻ kéo dài bao lâu?

Thời gian hồi phục của trẻ bị tiêu chảy cấp phụ thuộc vào nhiều yếu tố như thời điểm phát hiện bệnh, biện pháp chăm sóc và điều trị, hệ miễn dịch và sức đề kháng của trẻ. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Mai Hà – Bệnh viện Nhi Trung ương:

” Tiêu chảy cấp là một bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến ở trẻ em. Bệnh có thể được khắc phục dễ dàng nếu phát hiện sớm và can thiệp đúng cách. Tuy nhiên, thời gian hồi phục ở mỗi trẻ là khác nhau.

Thông thường, bệnh có thể khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể kéo dài từ 7-10 ngày. Nếu sau 14 ngày trẻ vẫn chưa có dấu hiệu thuyên giảm, cần chú ý đến khả năng trẻ bị tiêu chảy kéo dài. Lúc này, cần có biện pháp can thiệp chuyên sâu để kiểm soát bệnh. “

Cha mẹ nên làm gì khi con bị tiêu chảy cấp?

Tiêu chảy cấp là bệnh thường gặp ở trẻ em. Cha mẹ cần bình tĩnh xử lý khi con bị tiêu chảy.

• Điều trị tại nhà: Nếu bệnh không quá nghiêm trọng, có thể chăm sóc trẻ tại nhà bằng cách:
  • Bổ sung nước và điện giải: Cho trẻ uống nhiều nước sôi để nguội và dung dịch Oresol theo chỉ định của bác sĩ:
    • Trẻ dưới 2 tuổi: 50-100ml
    • Trẻ từ 2-10 tuổi: 100-200ml
    • Trẻ trên 10 tuổi: 75ml/1kg cân nặng.
      Đối với trẻ bú mẹ, nên cho bú nhiều hơn và lâu hơn.
  • Chế độ ăn uống:
    • Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, “ăn chín, uống sôi”.
    • Bổ sung thực phẩm giàu vitamin và kẽm: Cà rốt, chuối, táo, thịt trắng, sữa chua, sữa đậu nành, khoai tây…
    • Hạn chế thực phẩm giàu chất xơ: Măng tây, rau cần, tinh bột nguyên cám…
    • Tránh đồ uống có đường, nước ngọt có ga.
    • Chia nhỏ bữa ăn, có thể cho trẻ ăn 6 bữa hoặc nhiều hơn mỗi ngày.

Chế độ ăn cho trẻ bị tiêu chảy cấp

• Hạ sốt: Nếu trẻ sốt từ 38.3°C – 38.5°C trở lên (không có tiền sử co giật do sốt), có thể dùng miếng dán hạ sốt hoặc cho trẻ uống thuốc hạ sốt, giảm đau như Acetaminophen (cần xem kỹ thành phần) liều 10-15mg/kg/lần, tối đa 4 lần/ngày.

• Đưa trẻ đi khám ngay khi:

  • Phân có máu kèm dấu hiệu mất nước.
  • Nôn ói nhiều (dịch màu xanh lá cây), bỏ ăn.
  • Đi ngoài quá nhiều lần.
  • Mệt mỏi, lừ đừ, quấy khóc liên tục hoặc ngủ nhiều, khó đánh thức.
  • Tiêu chảy kéo dài hơn 7 ngày.
  • Sốt cao và đau bụng nhiều.

Phòng ngừa tiêu chảy cấp ở trẻ em

Tiêu chảy cấp nếu không được điều trị kịp thời có thể chuyển sang mãn tính, gây mất nước, suy nhược cơ thể, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí tính mạng. Để phòng ngừa tiêu chảy cấp ở trẻ, cha mẹ cần lưu ý:

• Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
• Ăn dặm đúng cách, đảm bảo vệ sinh và đầy đủ chất dinh dưỡng.
• Sử dụng nguồn nước sạch.
• Chọn thực phẩm sạch, an toàn, có nguồn gốc rõ ràng.
• Rửa tay sạch sẽ trước khi chế biến thức ăn, cho trẻ ăn và sau khi trẻ đi vệ sinh.
• Tiêm phòng Rotavirus, nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy do virus ở trẻ em.

Kết luận, tiêu chảy cấp ở trẻ em cần được quan tâm và xử lý kịp thời. Cha mẹ cần trang bị kiến thức để chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho con em mình. Hãy tìm hiểu thêm thông tin về cách chăm sóc trẻ bị tiêu chảy hoặc các bệnh lý thường gặp khác tại chuyên mục Sức Khỏe của Thủ Thuật.