2021 thực sự là một năm ghi nhận những dấu ấn vô cùng nổi bật của các kênh đầu tư tài chính đặc biệt là chứng khoán và tiền tiền điện tử… với liên tục những lần phá đỉnh lịch sử cũng như xu hướng đầu cơ bùng nổ của các nhà đầu tư F0.
Quả thực sẽ thiếu sót nếu không nhắc đến thị trường Forex – dẫn đầu thị trường tài chính về khối lượng giao dịch trong ngày, với tính minh bạch và lợi nhuận cao đang là kênh đầu tư thu hút đông đảo nhà giao dịch trên toàn cầu trong bối cảnh bùng nổ của công nghệ cộng với sự mở rộng thị trường của các sàn giao dịch quốc tế, và Việt Nam cũng đang hòa chung dòng chảy nóng hổi đó.
Có rất nhiều nhà đầu tư chứng khoán đang rất tò mò, muốn tìm hiểu thị trường và mong muốn tìm cơ hội đầu tư Forex nhưng vì nhiều lý do nên còn do dự và sợ hãi cũng như do tính chất đặc thù cộng với nhiều lầm tưởng khiến nhiều trader có những tiếp cận sai lầm dẫn đến thua lỗ.
Nếu bạn là một nhà đầu tư thông minh, có kiến thức tài chính, có đủ mạo hiểm để dũng cảm bước qua “vùng an toàn” của bản thân thì hẳn sẽ không nên bỏ lỡ cơ hội từ kênh đầu tư này.
Vậy, trong bài viết mà mình nghĩ như một nhập môn về Forex dưới đây sẽ mang đến cho bạn khái niệm về forex là gì, về sự khác nhau giữa 2 thị trường Forex và chứng khoán cũng như một số kinh nghiệm hữu ích để đầu tư Forex ít rủi ro nhất!
Forex là gì? Tại sao Forex lại là kênh đầu tư hấp dẫn hơn so với chứng khoán?
1. Forex là gì?
Forex (FX) là từ viết tắt của Foreign Exchange, nghĩa là ngoại hối hay trao đổi tiền tệ quốc tế. Thị trường Forex là một thị trường tài chính, nơi diễn ra các hoạt động mua bán hay trao đổi các loại tiền tệ của các quốc gia trên thế giới thông qua hệ thống ngân hàng, các tổ chức tín dụng hoặc giữa các cá nhân.
Năm 1971 được xem là dấu mốc khởi đầu cho thị trường Forex hiện đại, sau khi nền kinh tế toàn cầu chuyển dịch từ chế độ tiền tệ “bản vị vàng” sang tiền giấy và tự do tiền tệ. Forex hiện được xem là thị trường tài chính lớn nhất thế giới bởi bởi khối lượng giao dịch và tính thanh khoản của nó.
Trước đây, Forex chỉ là “sân chơi” của các ngân hàng quốc tế, các quỹ đầu tư… và một số định chế tài chính khác theo quy định của Chính phủ các nước. Tuy nhiên, nhờ vào sự phát triển bùng nổ của công nghệ và Internet, Forex đã vượt qua mục đích ban đầu là thị trường trao đổi tiền tệ quốc tế và trở thành kênh đầu tư hấp dẫn cho những nhà đầu tư nhỏ lẻ (retail trader).
2. Khác biệt giữa thị trường Forex và thị trường chứng khoán
Khác biệt giữa thị trường Forex và thị trường chứng khoán
2.1 Bản chất
Nếu thị trường chứng khoán hay thị trường cổ phiếu là nơi diễn ra các giao dịch mua bán, trao đổi các loại chứng khoán hay cổ phiếu được các công ty phát hành ra để huy động vốn thì bản chất của thị trường Forex là mạng lưới giao dịch tiền tệ và hàng hóa trong thị trường Forex chính là “TIỀN”. Tham gia giao dịch ngoại hối với tư cách là nhà đầu tư cá nhân, nghĩa là bạn sẽ mua và bán 2 đồng tiền khác nhau tại cùng 1 thời điểm, thông qua sàn một tổ chức trung gian gọi là Broker – nhà môi giới hay sàn Forex.
2.2 Thị trường
Thị trường chứng khoán là một tập hợp gồm những người mua, người bán cổ phiếu và giữa họ không có không có trung gian tài chính.
Những người tham gia thị trường Forex bao gồm các ngân hàng lớn, các quỹ phòng hộ, và các tổ chức tài chính khác, các tập đoàn toàn cầu, và các nhà giao dịch cá nhân với nhà môi giới (broker) là trung gian. Bạn cần phải hiểu rằng trong thị trường Forex, “broker” (nhà môi giới) có một ý nghĩa kép. Không giống như thị trường chứng khoán, môi giới chỉ đơn thuần là người đưa bạn vào một thị trường, còn trong thị trường Forex thì Broker thường CHÍNH LÀ thị trường.
Nhà môi giới sẽ cung cấp cho các bạn một nền tảng để kết nối với thị trường toàn cầu, nơi cũng có những trader giống như bạn và cả những tổ chức tài chính lớn, là nơi đưa ra giá mua giá bán và và kiếm lợi nhuận từ sự chênh lệch giá của các loại tài sản đó.
2.3 Tính thanh khoản
Thanh khoản là tốc độ quy đổi từ hàng hóa hay tài sản ra tiền, tốc độ quy đổi càng nhanh thì tính thanh khoản càng cao và Forex được xem là thị trường có tính thanh khoản cực cao.
Trong thị trường chứng khoán, các cổ phiếu lớn và phổ biến cũng có tính thanh khoản tốt như Vodafone, Microsoft hay Apple nhưng các cổ phiếu của các công ty nhỏ thì tính thanh khoản kém và thiếu ổn định.
Forex có tính thanh khoản cao như vậy chính là do nhu cầu trao đổi tiền tệ khổng lồ trong các hoạt động giao thương quốc tế, đặc biệt là những tiền tệ của các nền kinh tế hàng đầu nhưu USD, EUR, GBP, CAD hay JPY… Hiện tại, khối lượng giao dịch 24h của thị trường forex lên tới gần 7 nghìn tỷ USD – con số này vượt xa tổng khối lượng giao dịch hàng ngày của tất cả các thị trường khác trên thế giới cộng lại.
2.4 Tính minh bạch
Thị trường Forex được xem là một sân chơi bình đẳng, không một ai hay thể chế tài chính nào có thể thao túng toàn bộ thị trường.
Trong thị trường chứng khoán, có những trường hợp những nhà đầu tư tay trong hoặc ban điều hành công ty có được lợi thế khi nắm được những thông tin nội bộ, và thực hiện giao dịch trước khi được công bố cho nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Thị trường ngoại hối thì khác, lý thuyết “tay trong” là không thể xảy ra, và mọi thông tin hay dữ liệu kinh tế đều có lịch phát hành và được công bố công khai và bình đẳng trên toàn thế giới.
2.5 Tính hợp pháp
Nếu như pháp luật Việt Nam có quy định và chế tài cụ thể về hoạt động đầu tư chứng khoán thì vấn đề pháp lý đối với Forex vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề thắc mắc.
Hiện tại theo pháp lệnh ngoại hối, trao đổi ngoại tệ chỉ được thực hiện bởi các tổ chức tín dụng và các tổ chức khác được chỉ định bởi Ngân hàng Nhà nước. Tuy nhiên, nói giao dịch Forex ở Việt Nam là bất hợp pháp cũng không đúng.
Lý do là bởi các sàn Forex hoạt động tại Việt Nam đều không trực tiếp đứng ra mua bán tiền tệ, mà đều sử dụng một công cụ tài chính trung gian có tên là hợp đồng chênh lệch (CFD) – cho phép người sở hữu “đặt cược” vào việc lên xuống của giá trị một tài sản và qua đó, hưởng lợi (hoặc chịu lỗ) từ các biến động giá đó.
Nói cách khác, khi tham gia sàn Forex/CFD tại Việt Nam, nhà đầu tư không trực tiếp mua vào tài sản như đồng USD hay bán ra đồng EUR, họ chỉ mua vào “quyền nhận chênh lệch” giữa mức giá hiện tại và mức giá tương lai của các tài sản này.
Về mặt luật pháp thì các giao dịch CFD hoàn toàn phù hợp và không phạm luật và nhà giao dịch Forex không phải chịu thuế. Đây chính là mấu chốt về tổ chức của các sàn giao dịch ngoại hối của Việt Nam.
Tuy nhiên, do không được pháp luật bảo vệ nên nhà đầu tư nên thận trọng trong việc lựa chọn sàn giao dịch để tự bảo vệ mình và tránh xảy ra tranh chấp.
2.6 Cường độ giao dịch
Trong thị trường chứng khoán, nhà đầu tư chỉ có thể giao dịch trong giờ mở cửa của sàn chứng khoán và còn bị hạn chế về thời gian giao dịch do quy định về thời gian thanh toán bù trừ T+3, tức là từ ngày bán cổ phiếu đến 3 ngày sau nhà đầu tư mới nhận được tiền.
Tuy nhiên, trong giao dịch forex thời gian đó sẽ được tính theo tích tắc. Thậm chí hiện nay nhiều sàn đã áp dụng 1 số công nghệ tiên tiến khiến cho thời gian từ lúc đặt lệnh, chuyển lệnh tới sàn và khớp lệnh chỉ vào khoảng 40 mili giây!
2.7 Mức ký quỹ
Giao dịch ký quỹ
Trong chứng khoán, giao dịch ký quỹ được hiểu là dịch vụ cho phép nhà đầu tư vay tiền với tỷ lệ hỗ trợ của công ty chứng khoán mua cổ phiếu có sử dụng hạn mức tín dụng bằng cách thế chấp tài sản đảm bảo.
Mức ký quỹ trong đầu tư chứng khoán thường thấp và theo tỉ lệ 1:3 (tức là nếu bạn có 100 triệu bạn sẽ chỉ vay được 300 triệu).
Trái lại, ký quỹ lại là khái niệm quan trọng nhất trong giao dịch Forex và được hiểu là số tiền tối thiểu mà nhà đầu tư phải đặt cọc để có thể mở một vị thế hay một lệnh giao dịch trên thị trường. Margin được tính bằng tỷ lệ phần trăm của tổng số lệnh giao dịch và thường rơi vào khoảng 2%, 1%, 0.5%, 0.25%.
Dựa vào yêu cầu ký quỹ của sàn forex, trader sẽ tính được mức đòn bẩy tối đa mà mình có thể sử dụng với tài khoản giao dịch. Tuy nhiên, với Forex nhà đầu tư cần đặc biết để ý đến 2 khái nhiệm Margin Call (cuộc gọi ký quỹ) – dấu hiệu báo hiệu tài khoản giao dịch của bạn đang rơi vào tình trạng nguy hiểm và bạn cần bổ sung ký quỹ ngay và Stop out nghĩa là sàn sẽ tự động đóng lệnh đang mở của bạn.
2.8 Cách mua, bán, rút tiền
Những cặp tiền Forex được giao dịch nhiều nhất
Trong đầu tư chứng khoán, bạn thực hiện các giao dịch mua/bán cổ phiếu và nạp/rút tiền trên sàn giao dịch chứng khoán và đây là giao dịch 1 chiều, nghĩa là nếu chứng khoán lên thì bạn mới có lãi.
Trong Forex thì khác, việc mua/bán ở đây chính là tận dụng những biến động giá dù là nhỏ nhất giữa 2 đồng tiền trong 1 cặp tiền tệ nhằm thu lại lợi nhuận và bạn có thể thu lời trên cả 2 chiều lên và xuống.
Ví dụ: với cặp EUR/USD. Để kiếm được lợi nhuận, bạn cần phải bán USD một khi mà đồng EUR tăng giá trị so với đồng USD. Ngược lại, nếu bạn muốn bán đồng EUR và mua USD, bạn cần mua USD tại thời điểm giá trị của đồng USD cao hơn so với EUR.
Để nạp/rút tiền trong giao dịch Forex, bạn cũng cần tạo tài khoản giao dịch trên sàn giao dịch và ầu hết quy trình nạp/rút tiền của các trader tại Việt Nam đều được thực hiện bằng các phương thức thanh toán quốc tế như Visa/Mastercard, một số qua ví điện tử hoặc thanh toán qua chuyển khoản ngân hàng địa phương…
2.9 Mức độ rủi ro
Thị trường chứng khoán biến động khá chậm nên giao dịch ít rủi ro.
Một trong những đặc điểm lớn nhất của thị trường Forex là di chuyển nhanh và không ổn định, bạn có thể kiếm tiền bằng forex nhanh nhưng cũng có thể mất tiền nhanh như vậy. Ngoài ra, giao dịch Forex với đòn bẩy cao cũng có thể dẫn đến thua lỗ lớn hơn những gì bạn đầu tư ban đầu.
Ngoài ra, rủi ro chọn phải sàn giao dịch thiếu uy tín (sàn ôm lệnh, sàn lừa đảo) cũng là một vấn đề nghiêm trọng đối với nhiều trader. Do vậy, thị trường Forex có mức độ rủi ro lớn hơn nhiều so với thị trường chứng khoán.
2.10 Công cụ giao dịch
Trong đầu tư chứng khoán, bạn có giao dịch mua/bán chứng khoán qua nhân viên của các công ty chứng khoán, hoặc giao dịch trực tuyến qua web hay app trên điện thoại.
Giao dịch Forex được thực hiện trên “thị trường liên ngân hàng”, bạn chỉ cần đăng ký mở tài khoản trực tuyến tại một sàn giao dịch Forex, nạp tiền, chọn cặp tiền giao dịch là có thể tham gia forex trading trên các nền tảng giao dịch mà sàn cung cấp mà phổ biến nhất như MT4, MT5 và Ctrader.
2.11 Phí giao dịch
Trong chứng khoán, phí giao dịch là phí nhà đầu tư phải trả khi mua bán cổ phiếu qua công ty chứng khoán, hiện khoảng 0,1-0,35% giá trị giao dịch.
Ngoài ra, nhà đầu tư còn phải chịu thêm các loại phí khác như phí mở tài khoản, phí sử dụng ứng dụng, phí lưu ký chứng khoán, phí ứng trước tiền bán chứng khoán, phí giao dịch ngoài sàn, phí dịch vụ tin nhắn SMS..
Trong đầu tư Forex, các chi phí phổ biến nhất liên quan đến giao dịch là phí spread (phí chênh lệch giữa giá mua và giá bán) và phí hoa hồng được tính bởi sàn môi giới cho mỗi giao dịch được đặt. Có nhiều loại phí spread khác nhau (phí spread cố định, phí spread thả nổi…) và mỗi sàn có quy định riêng về các mức phí này và các khoản phí này cũng khác nhau đối với từng loại tài khoản hay cặp tiền tệ mà nhà đầu tư sử dụng.
Ngoài ra, trader có thể trả thêm các phí bổ sung như lãi suất sử dụng đòn bẩy, phí qua đêm, phí nguồn cấp dữ liệu…
2.12 Đòn bẩy
Mức đòn bẩy tài chính vượt trội được xem là một lợi thế lớn mà nhà đầu tư Forex được hưởng so với đầu tư chứng khoán.
Bạn có thể giao dịch chứng khoán mà không sử dụng đòn bẩy hoặc nếu giao dịch CFD cổ phiếu thì mức đòn bẩy bạn có thể sử dụng thường là 1:10. Nhưng tỷ lệ đòn bẩy mà sàn giao dịch cung cấp cho các Forex trader có thể từ 1:10 đến 1:1000, 1:2000 hoặc thậm chí là 1:vô cực.
Tuy nhiên, sử dụng đòn bẩy tài chính có ảnh hưởng cực kỳ lớn đến các giao dịch, đòn bẩy là con dao 2 lưỡi nên các chuyên gia và trader chuyên nghiệp đều khuyên trader nên thận trọng lựa chọn mức đòn bẩy hợp lý (thường là 1:100).
1.13 Sàn giao dịch
Thị trường chứng khoán giao dịch tại sàn giao dịch tập trung như NYSE, NASDAQ, TSE… nổi tiếng trên thế giới hay các sàn HNX, HOSE và UPCOM ở Việt Nam. Trong khi đó, giao dich trên thị trường Forex không diễn ra trên các sàn giao dịch tập trung mà trực tiếp giữa hai bên, trong một thị trường giao dịch tự do (OTC) và chỉ cần có internet là trader đều có thể giao dịch được.
Trong Forex, các sàn giao dịch hay broker chính là người mở cánh cửa giúp bạn gia nhập vào thị trường và đôi khi Broker cũng chính là thị trường. Không chỉ dừng lại là trung gian giữa bạn và một người mua hoặc người bán khác, sàn giao dịch Forex cũng có thể là trung gian giữa bạn và những nhà cung cấp thanh khoản.
Các loại sàn Forex rất đa dạng: sàn MM (Market Maker), sàn ECN, sàn STP hay sàn DMA. Một số sàn giao dịch forex nổi tiếng và uy tín đang hoạt động tại Việt Nam phải kể đến là Exness, IC markets, XTB…
1.14 Thời gian giao dịch
Thời gian giao dịch Forex
Trong chứng khoán, 3 sàn HoSE, HNX và UPCoM đều giao dịch từ thứ Hai đến thứ Sáu, trừ dịp lễ Tết theo quy định và đều bắt đầu giao dịch từ 9h (trừ sản phẩm hợp đồng tương lai giao dịch từ 8h45), nghỉ trưa từ 11h30 đến 13h và đóng cửa lúc 15h.
Thị trường ngoại hối được biết đến với cái tên “thị trường không bao giờ ngủ” bởi nó hoạt động 24h một ngày, 5 ngày 1 tuần, 4 tuần/tháng và 286 ngày/năm và được điều hành bởi một mạng lưới các ngân hàng toàn cầu, trải khắp bốn trung tâm giao dịch ngoại hối lớn ở các múi giờ khác nhau với 4 phiên giao dịch chính là: London, New York, Sydney và Tokyo. Bạn không phải chờ đợi thị trường nào mở cửa và có thể giao dịch bất cứ lúc nào bạn muốn.
3. Có nên đầu tư forex song song với chứng khoán?
Như vậy, cả 2 thị trường đều là kênh đáng đầu tư, có tiềm năng phát triển tốt, có khả năng sinh lời cao nếu bạn dự đoán đúng hướng thị trường cũng như đều tiềm ẩn rủi ro nếu nhà đầu tư không có phương pháp giao dịch hiệu quả. Tại Việt Nam, thị trường Forex còn khá mới mẻ những đã có những bước phát triển vô cùng ấn tượng và đang dần khẳng định vị thế của mình.
Mỗi thị trường có những những biến động và cách giao dịch khác nhau do đó có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Do đó, theo quy tắc đa dạng hóa đầu tư, thì những nhà đầu tư chứng khoán hoàn toàn có thể bổ sung Forex vào danh mục đầu tư của mình nếu kênh đầu tư này phù hợp với phong cách giao dịch cũng như khẩu vị rủi ro của bạn.
4. Đầu tư forex như thế nào để hạn chế rủi ro nhất?
Sự phát triển của truyền thông với những nguồn tin thiếu kiểm chứng khiến cho nhiều người lầm tưởng về thị trường Forex, có người coi đó là hình thức lừa đảo, có người lại cho rằng đó là một nghề hấp dẫn và hào nhoáng.
Nhưng mình khẳng định rằng, Forex không lừa đảo, đầu tư Forex không phải là trò cờ bạc đỏ đen và cũng không phải hình thức kinh doanh đa cấp. Forex là một thị trường tài chính minh bạch nhưng vì mức độ rủi ro cao nên tính khắc nghiệt là điểm nổi bật của kênh đầu tư này.
Tuy nhiên, dù thị trường forex biến động nhanh và khá mạo hiểm lẫn rủi ro với trader mới nhưng nếu bạn có chiến lược giao dịch phù hợp, kế hoạch quản lý rủi ro hợp lý thì trái ngọt vẫn có thể đến với bạn.
Để giảm rủi ro, không còn cách nào khác là học: học kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng và học làm chủ bản thân. Dưới đây là một số quy tắc đầu tư Forex bạn cần nằm lòng để hạn chế rủi ro trên hành trình đầu tư Forex của mình:
- Chọn sàn giao dịch uy tín để an tâm giao dịch và tự bảo vệ chính mình. Các tiêu chí để chọn sàn giao dịch uy tín bao gồm: được quy định bởi các cơ quan quản lý uy tín, chi phí giao dịch phù hợp, nền tảng giao dịch phổ biến và hiện đại, chất lượng dịch vụ tốt và có phù hợp với phong cách giao dịch của mình hay không.
- Quản lý rủi ro trong Forex dựa trên các biện pháp cụ thể bạn sử dụng để tăng lợi nhuận của mình, đồng thời giảm thiểu các khoản lỗ tiềm năng: Chỉ đầu tư với số tiền bạn sẵn sàng mất, xác định mức đầu tư của bạn (trader mới bắt đầu, nên bắt đầu với số tiền nhỏ), tính toán rủi ro trước khi giao dịch (nếu lợi nhuận tiềm năng của một giao dịch nhỏ hơn rủi ro tiềm tàng, đó không phải là giao dịch tốt) và xác định lợi nhuận cần có để bù đắp mọi khoản lỗ.
- Để đầu tư Forex hiệu quả bạn cần làm chủ cảm xúc của bản thân, kiên nhẫn và kỷ luật tuân theo kế hoạch giao dịch đã xây dựng. Chính sự bốc đồng, nóng vội và lòng tham muốn kiếm tiền một cách nhanh chóng sẽ đẩy bạn vào nhóm thua cuộc.
- Sự kiên định trong đầu tư Forex chính là việc bạn kiên nhẫn chờ đợi đến khi thị trường cho mình những tín hiệu giao dịch rõ ràng hay chờ đợi cho đến khi giao dịch của bạn đạt được lợi nhuận mà bạn mong muốn. Hãy tập trung vào bức tranh lớn của thị trường, đừng để một vài những biến động nhỏ làm lung lay tinh thần của bạn.
- Cuối cùng, không ngừng trau dồi kiến thức tài chính, kiến thức giao dịch cập nhật tin tức dữ liệu quan trọng, giao dịch thử bằng tài khoản Demo…
5. Lời kết
Chứng khoán và Forex cùng với những kênh đầu tư tài chính khác như tiền điện tử hay vàng đều đang nhận được sự quan tâm lớn từ cộng đồng đầu tư. Nếu bạn là nhà đầu tư chứng khoán và muốn bổ sung danh mục đầu tư của mình bằng một hình thức đầu tư tiềm năng khác thì Forex là một lựa chọn không tồi.
Forex không dành cho tất cả mọi người những sẽ là kênh đầu tư lý tưởng cho những đối tượng: những người có vốn, người sẵn sàng chấp nhận rủi ro ở một mức độ nhất định, người nghiêm túc học hỏi kiến thức và không ngừng trau dồi kinh nghiệm, người làm việc có nguyên tắc, kỷ luật, kiên nhẫn và kiểm soát tâm lý thật tốt.
Hãy nắm bắt cơ hội và không ngừng nỗ lực, trái ngọt sẽ đến với bạn trên hành trình đầu tư Forex! Nếu muốn tìm hiều thêm về thị trường forex, đừng quên vào vnrebates.net để cập nhật nhật những kiến thức mới nhất trong thị trường này.